Οι κιρσοί είναι διογκωμένες επιφανειακές φλέβες των ποδιών, φλέβες δηλαδή που βρίσκονται λίγο κάτω από το δέρμα, και οι οποίες έχουν μεγαλώσει σε διάμετρο και μήκος. Λόγω της αύξησης της διαμέτρου οι φλέβες αυτές προεξέχουν από το δέρμα και φαίνονται, ενώ λόγω της αύξησης του μήκους τους αποκτούν οφιοειδή πορεία.

ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ ΟΙ ΚΙΡΣΟΙ;

Οι κιρσοί οφείλονται σε ανεπάρκεια των βαλβίδων των επιφανειακών φλεβών. Οι φλέβες έχουν βαλβίδες που επιτρέπουν τη ροή του αίματος μόνο προς μία κατεύθυνση, από τα πόδια δηλαδή προς την καρδιά. Αν οι βαλβίδες δεν κλείνουν καλά, τότε το αίμα πηγαίνει προς τα κάτω, λιμνάζει μέσα στις φλέβες αυξάνοντας την πίεση μέσα σε αυτές, με αποτέλεσμα τη διόγκωση των φλεβών οι οποίες προεξέχουν και φαίνονται κάτω από το δέρμα. Η κακή αυτή λειτουργία των βαλβίδων των φλεβών ονομάζεται φλεβική ανεπάρκεια. Παράγοντες που συμβάλλουν στη δημιουργία των κιρσών είναι η κληρονομικότητα, η παρατεταμένη, μακροχρόνια ορθοστασία, η παχυσαρκία και κυρίως οι εγκυμοσύνες.

ΤΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΧΟΥΝ ΟΙ ΚΙΡΣΟΙ;

Τα συχνότερα ενοχλήματα των κιρσών είναι οι πόνοι στα πόδια, ιδιαίτερα γύρω από τις φλέβες που προεξέχουν, το κάψιμο, η φαγούρα, το αίσθημα ότι τα πόδια είναι βαριά και κουρασμένα. Μπορεί επίσης να υπάρχουν μυϊκές κράμπες, ιδιαίτερα τη νύχτα, και πρήξιμο στον αστράγαλο. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα συμπτώματα αυτά είναι πιο έντονα το καλοκαίρι, όταν δηλαδή ο καιρός είναι ζεστός, και ότι χειροτερεύουν όσο περνάει η μέρα και αθροίζεται η ορθοστασία και η κόπωση. Αντίθετα, τα συμπτώματα ανακουφίζονται όταν το άτομο με τους κιρσούς ξαπλώσει με τα πόδια σε ανάρροπη θέση, πάνω από το επίπεδο της καρδιάς, ή όταν τα βρέξει με κρύο νερό. Στις περισσότερες βέβαια περιπτώσεις, το κύριο πρόβλημα των κιρσών είναι το αισθητικό, η δυσμορφία δηλαδή που προκαλούν. Η αισθητική πλευρά έχει ιδιαίτερη σημασία δεδομένου ότι οι κιρσοί εμφανίζονται συχνότερα στις γυναίκες από ότι στους άνδρες και μάλιστα εμφανίζονται συνήθως μετά τις εγκυμοσύνες, δηλαδή σε σχετικά νεαρές ηλικίες.

ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΚΙΡΣΟΙ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΣΥΧΝΟΙ ΣΤΙΣ ΕΓΚΥΟΥΣ;

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να εμφανιστούν κιρσοί για δύο λόγους: λόγω της παραγωγής ορμονών, οι οποίες προκαλούν χαλάρωση του τοιχώματος των φλεβών, και λόγω της πίεσης των φλεβών στην κοιλιά από τη μήτρα. Η μήτρα δηλαδή, καθώς μεγαλώνει, πιέζει τις φλέβες στην κοιλιά (κάτω κοίλη φλέβα και λαγόνιες φλέβες) και έτσι δυσκολεύει η επιστροφή του αίματος από τα πόδια στην καρδιά, αυξάνει η πίεση του αίματος μέσα στις φλέβες των ποδιών και σταδιακά χαλάνε οι βαλβίδες και διογκώνονται οι φλέβες προκαλώντας τους κιρσούς. Το αποτέλεσμα μιας επόμενης εγκυμοσύνης είναι προφανώς αθροιστικό και έτσι, ενώ μπορεί στην πρώτη εγκυμοσύνη να μην υπάρξει εμφανές πρόβλημα, να εμφανιστούν κιρσοί στη δεύτερη εγκυμοσύνη.

ΑΠΟ ΤΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ ΕΝΑ ΑΤΟΜΟ ΜΕ ΚΙΡΣΟΥΣ; 

Οι κιρσοί έχουν τρεις επιπλοκές: τις δερματικές αλλοιώσεις, τη θρόμβωση και την αιμορραγία.

Αν οι κιρσοί δεν αντιμετωπιστούν, τότε μπορεί μετά από πολλά χρόνια, συνήθως μετά από μερικές δεκαετίες, να αρχίσει να μαυρίζει το δέρμα στο κάτω μισό της κνήμης, καθώς λόγω της αυξημένης φλεβικής πίεσης βγαίνουν ερυθρά αιμοσφαίρια έξω από τις φλέβες, καταστρέφονται στους ιστούς γύρω από τις φλέβες και χρωματίζουν το δέρμα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η μελάγχρωση αυτή του δέρματος είναι μόνιμη, ακόμη δηλαδή κι αν αντιμετωπιστούν οι κιρσοί στη φάση αυτή, η μελάγχρωση του δέρματος δεν πρόκειται να αποκατασταθεί. Αν δεν αντιμετωπιστούν οι κιρσοί ούτε και σε αυτή τη φάση, το επόμενο στάδιο είναι να εμφανιστούν πληγές, στην εσωτερική συνήθως πλευρά της κνήμης, λίγο πάνω από τον αστράγαλο, λόγω της κακής κυκλοφορίας. Οι πληγές αυτές αποτελούν μεγάλο πρόβλημα, καθώς δεν επουλώνονται εύκολα (άτονα έλκη).

Μια άλλη επιπλοκή των κιρσών είναι η θρόμβωση, το αίμα δηλαδή που λιμνάζει μέσα στους κιρσούς μπορεί να θρομβωθεί και να προκαλέσει την ονομαζόμενη θρομβοφλεβίτιδα. Όταν βλέπετε την κατάληξη –ιδα σημαίνει φλεγμονή, πχ αμυγδαλίτιδα, που σημαίνει φλεγμονή των αμυγδαλών, ωτίτιδα, που σημαίνει φλεγμονή των αυτιών κτλ. Στην περίπτωση της θρόμβωσης των κιρσών, η θρόμβωση συνοδεύεται από μία πολύ έντονη φλεγμονή γύρω από τη θρομβωμένη φλέβα, η περιοχή δηλαδή αυτή θα είναι έντονα κόκκινη, θερμή, ιδιαίτερα επώδυνη και πρησμένη. Το καλό είναι ότι, λόγω της έντονης φλεγμονής, ο θρόμβος είναι καλά προσκολλημένος στο τοίχωμα της φλέβας και έτσι δεν αποσπάται, δεν φεύγει δηλαδή κάποιο κομμάτι του ώστε να προκαλέσει πνευμονική εμβολή. Αντίθετα, με την κατάλληλη θεραπεία, η θρομβοφλεβίτιδα υποχωρεί εντός δέκα περίπου ημερών. Η μόνη περίπτωση η θρομβοφλεβίτιδα να είναι επικίνδυνη είναι όταν εντοπίζεται ψηλά στο μηρό, οπότε απαιτείται μία μικροεπέμβαση για να κλείσουμε τη φλέβα και να εμποδίσουμε έτσι την επέκταση του θρόμβου προς τα πάνω.

Η τρίτη πιθανή επιπλοκή είναι η αιμορραγία που προκαλείται όταν τραυματιστεί ένας κιρσός, γεγονός σχετικά εύκολο να συμβεί καθώς οι κιρσοί όχι μόνο προεξέχουν από το δέρμα αλλά και προκαλούν τις δερματικές αλλοιώσεις που περιγράψαμε προηγουμένως. Έτσι, ένας μικρός τραυματισμός, πχ ένα γδάρσιμο μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία η οποία είναι σημαντική λόγω της μεγάλης πίεσης του αίματος μέσα στους κιρσούς. Ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπιστεί μία τέτοια αιμορραγία είναι να ξαπλώσουμε με το πόδι ψηλά, ώστε να μειωθεί η φλεβική πίεση, και να πιέσουμε το σημείο της αιμορραγίας μέχρι να σταματήσει. Σε ορισμένες περιπτώσεις που η αιμορραγία επιμένει μπορεί να απαιτηθεί η τοποθέτηση ενός ράμματος στο σημείο της αιμορραγίας.

ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΚΙΡΣΟΙ;

Γενικά, υπάρχουν δύο τρόποι αντιμετώπισης των κιρσών: ο συντηρητικός και ο χειρουργικός. Η συντηρητική αντιμετώπιση συνίσταται κυρίως στις ελαστικές κάλτσες και δευτερευόντως στα «φλεβοτονικά» φάρμακα. Οι ελαστικές κάλτσες έχουν ορισμένα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Στα πλεονεκτήματα περιλαμβάνονται η απαλλαγή από τα συμπτώματα, η αναστολή της εξέλιξης της φλεβικής ανεπάρκειας, η αποφυγή των επιπλοκών και η αποφυγή του χειρουργείου. Τα μειονεκτήματά τους είναι ότι δεν δίνουν ριζική λύση στο πρόβλημα, δεν εξαφανίζουν δηλαδή τους κιρσούς, και ότι είναι δύσκολο να τις φορέσει κανείς σχολαστικά, από το πρωί δηλαδή μέχρι το βράδυ, κάθε ημέρα, συμπεριλαμβανομένου και του καλοκαιριού. Ως εκ τούτου, οι ελαστικές κάλτσες επιλέγονται συνήθως ως μέθοδος αντιμετώπισης των κιρσών σε ηλικιωμένα άτομα, στα οποία θα θέλαμε να αποφύγουμε το χειρουργείο, ενώ στις νέες γυναίκες, στις οποίες η αισθητική πλευρά έχει προφανώς μεγαλύτερη σημασία, προτιμάμε τη χειρουργική αντιμετώπιση.

Η χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί να γίνει με την κλασική τεχνική αφαίρεσης των χαλασμένων φλεβών ή με τις νεότερες τεχνικές «εξάλειψης» των χαλασμένων φλεβών με ραδιοσυχνότητες ή με laser. Η χειρουργική επέμβαση των κιρσών είναι ιδιαίτερα ασφαλής και οι επιπλοκές σπανιότατες. Η αναισθησία μπορεί να είναι γενική ή περιοχική (επισκληρίδιος), ενώ στη περίπτωση των νεότερων τεχνικών μπορεί να είναι και τοπική. Σε κάθε περίπτωση, η κινητοποίηση του ασθενή γίνεται την ίδια ημέρα και η έξοδος από το νοσοκομείο συνήθως την επομένη.

Όταν δεν ανεπαρκούν τα κύρια φλεβικά στελέχη παρά μόνο κάποιοι μικροί κλάδοι, τότε μπορεί να γίνει σκληροθεραπεία. Η σκληροθεραπεία συνίσταται στη χορήγηση μέσα στη φλέβα που ανεπαρκεί ενός διαλύματος που ερεθίζει το εσωτερικό τοίχωμα της φλέβας. Η φλέβα αυτή στη συνέχεια πιέζεται από έξω με μία ελαστική κάλτσα ή ελαστικό επίδεσμο ώστε να κολλήσουν μεταξύ τους τα τοιχώματά της και η φλέβα να κλείσει.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΝΕΟΤΕΡΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ (LASER, ΡΑΔΙΟΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ)

Τα πλεονεκτήματα των νεότερων τεχνικών είναι τα εξής:

• Γίνονται υπό τοπική αναισθησία και, ως εκ τούτου, ο ασθενής μπορεί να πάρει εξιτήριο αμέσως μετά την επέμβαση.
• Απαιτούν λιγότερες και μικρότερες τομές, οι οποίες συνήθως συγκλείονται χωρίς ράμματα.
• Ο μετεγχειρητικός πόνος είναι μικρότερος και η επάνοδος στις καθημερινές ασχολίες γρηγορότερη.

Για τους λόγους αυτούς, οι νεότερες τεχνικές αποτελούν σήμερα τη θεραπεία εκλογής για τους κιρσούς των κάτω άκρων.

ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΞΑΝΑΕΜΦΑΝΙΣΤΟΥΝ ΚΙΡΣΟΙ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΧΕΙΡΗΣΗ;

Κιρσοί ξαναεμφανίζονται στο 20% περίπου των περιπτώσεων μετά από μία σωστή εγχείρηση και αντιμετωπίζονται συνήθως με σκληρυντικές ενέσεις.

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΣΤΑ ΠΟΔΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΓΧΕΙΡΗΣΗ ΑΦΟΥ ΕΧΟΥΝ ΑΦΑΙΡΕΘΕΙ ΟΙ ΦΛΕΒΕΣ;

Με τη χειρουργική επέμβαση αφαιρούνται μόνο οι χαλασμένες φλέβες, οι οποίες, αντί να επιστρέφουν το αίμα στην καρδιά, το κατεβάζουν προς τα κάτω, επιβαρύνοντας έτσι και τις γειτονικές υγιείς φλέβες οι οποίες θα πρέπει να το ξανανεβάσουν προς τα πάνω. Ως εκ τούτου, η αφαίρεση των χαλασμένων φλεβών όχι μόνο δεν επιβαρύνει την κυκλοφορία αλλά τη βελτιώνει.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΕΙ ΤΗ  ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΚΙΡΣΩΝ

Για την πρόληψη των κιρσών, εφαρμόστε τις ακόλουθες συμβουλές:

• Αποφύγετε την πολύωρη ορθοστασία ή καθιστική εργασία
• Βαδίζετε/ασκηθείτε καθημερινά
• Μειώστε το σωματικό σας βάρος
• Αποφύγετε την άμεση έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία
• Αποφύγετε τα παπούτσια με ψηλά τακούνια
• Χρησιμοποιείστε ελαστικές κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης (ακόμα και αν δεν έχετε ορατούς/εκτεταμένους κιρσούς)

Η επιπολής (επιφανειακή) φλεβική θρόμβωση ή θρομβοφλεβίτιδα είναι μια φλεγμονώδης κατάσταση που οφείλεται στη θρόμβωση μιας φλέβας που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την επιφάνεια του δέρματος. Συνήθως εμφανίζεται στα πόδια, αλλά μπορεί μερικές φορές να εμφανίζεται και στα χέρια.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της επιπολής φλεβικής θρόμβωσης περιλαμβάνουν:

• ερυθρότητα και φλεγμονή του δέρματος κατά μήκος μιας φλέβας
• αύξηση της θερμοκρασίας του δέρματος γύρω από τη φλέβα
• ευαισθησία και πόνο κατά μήκος της φλέβας
• σκλήρυνση της φλέβας

Παράγοντες κινδύνου

Πολλοί παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης επιπολής φλεβικής θρόμβωσης. Οι συνηθέστεροι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:

• παρουσία φλεβοκαθετήρα για χορήγηση υγρών ή φαρμάκων
• παρατεταμένη παραμονή σε καθιστή θέση (όπως σε μια μακρά πτήση) ή σε κατάκλιση
• κιρσοί
• εγκυμοσύνη
• διαταραχές που αυξάνουν την πηκτικότητα του αίματος
• παχυσαρκία
• κάπνισμα
• αντισυλληπτικά και φάρμακα υποκατάστασης ορμονών
• ηλικία άνω των 60 ετών
• χημικός ερεθισμός, όπως από τις θεραπείες του καρκίνου

Διάγνωση

• Η κλινική εξέταση μπορεί να θέσει τη διάγνωση μιας επιπολής φλεβικής θρόμβωσης με μεγάλη ακρίβεια, δεδομένης της χαρακτηριστικής κλινικής εικόνας.
• Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με το έγχρωμο υπερηχογράφημα (Triplex) των φλεβών των κάτω άκρων. Πρόκειται για εξέταση εύκολη, γρήγορη, ανώδυνη, χωρίς κανέναν κίνδυνο και με εξαιρετική ακρίβεια.

Θεραπεία

Η θεραπεία της επιπολής φλεβικής θρόμβωσης συνίσταται στη χορήγηση:

• προφυλακτικής δόσης αντιπηκτικών για 45 ημέρες, για την πρόληψη της επέκτασης της θρόμβωσης, και
• μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, για τη μείωση της φλεγμονής. Η φλεγμονή συνήθως υποχωρεί εντός δύο εβδομάδων. Μπορεί να χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να υποχωρήσει η σκληρότητα της φλέβας.

Η θρόμβωση μιας φλέβας που βρίσκεται στο βάθος (εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση - ΕΒΦΘ) συμβαίνει όταν σχηματίζεται θρόμβος αίματος σε μία ή περισσότερες από τις εν τω βάθει φλέβες στο σώμα μας, συνήθως στα πόδια. Η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση μπορεί να προκαλέσει πρήξιμο στα πόδια ή πόνο, αλλά μπορεί επίσης να μην έχει κανένα σύμπτωμα.

Η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση μπορεί να αναπτυχθεί αν έχετε ορισμένες ιατρικές καταστάσεις που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο πήζει το αίμα. Μπορεί επίσης να συμβεί αν δεν μετακινηθείτε για μεγάλο χρονικό διάστημα, όπως μετά από χειρουργική επέμβαση ή ατύχημα, ή αν αναγκαστείτε να παραμείνετε στο κρεβάτι για κάποιο άλλο λόγο.

Η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση μπορεί να είναι πολύ σοβαρή, επειδή ένα κομμάτι θρόμβου μπορεί να μετακινηθεί και μέσω των κεντρικότερων φλεβών να καταλήξει στους πνεύμονες, εμποδίζοντας τη ροή του αίματος σε αυτούς (πνευμονική εμβολή).

Συμπτώματα

Τα σημάδια και τα συμπτώματα της βαθιάς φλεβικής θρόμβωσης μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Οίδημα στο προσβεβλημένο πόδι (ετερόπλευρο οίδημα). Σπάνια, υπάρχει οίδημα στα δύο πόδια.
• Πόνος στο πόδι σας. Ο πόνος συχνά ξεκινάει από τη γάμπα σας και μπορεί να τον αισθάνεστε σαν ένα σφίξιμο.
• Κυάνωση στο πόδι (μπλε χρώμα αντί του φυσιολογικού ροδαλού).
• Αύξηση της θερμοκρασίας στο προσβεβλημένο πόδι.

Η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση μπορεί όμως να είναι τελείως ασυμπτωματική.

Αιτίες

Εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση μπορεί να προκληθεί από:

• Αργή κυκλοφορία του αίματος στις φλέβες, όπως όταν παραμένουμε ακίνητοι (καθιστοί ή κατακεκλιμένοι) για μεγάλο χρονικό διάστημα
• Αύξηση της πηκτικότητας του αίματος, λόγω κληρονομικών παθήσεων, λήψης αντισυλληπτικών ή σε παρουσία κακοήθειας.
• Τραυματισμό μιας φλέβας.

Παράγοντες κινδύνου

Πολλοί παράγοντες μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης. Όσο περισσότερους έχετε, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος της ΕΒΦΘ. Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:

• Κληρονομική διαταραχή της πήξης του αίματος. Μερικοί άνθρωποι κληρονομούν μια διαταραχή που κάνει το αίμα τους να πήζει πιο εύκολα. Αυτό το πρόβλημα από μόνο του, συνήθως, δεν μπορεί να προκαλέσει εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση εκτός εάν συνδυάζεται με έναν ή περισσότερους άλλους παράγοντες κινδύνου.
• Παρατεταμένη κατάκλιση, όπως κατά τη διάρκεια μιας παρατεταμένης παραμονής στο νοσοκομείο ή παράλυσης. Όταν τα πόδια σας παραμένουν ακίνητα για μεγάλες περιόδους, οι μυς των κνημών δεν συστέλλονται για να βοηθήσουν το αίμα να κυκλοφορήσει, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο θρόμβωσης.
• Τραύμα ή χειρουργική επέμβαση. Εκτεταμένα τραύματα ή χειρουργικές επεμβάσεις μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο θρόμβωσης λόγω αύξησης της πηκτικότητας αλλά και λόγω παρατεταμένης κατάκλισης.
• Εγκυμοσύνη. Η εγκυμοσύνη αυξάνει την πίεση στις φλέβες της λεκάνης και των ποδιών σας. Οι γυναίκες με κληρονομική διαταραχή πήξης είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες. Ο κίνδυνος σχηματισμού θρόμβων αίματος από την εγκυμοσύνη μπορεί να συνεχιστεί για έως και έξι εβδομάδες μετά την απόκτηση του μωρού σας.
• Αντισυλληπτικά ή η θεραπεία υποκατάστασης ορμονών. Και οι δύο μπορούν να αυξήσουν την ικανότητα του αίματος σας να πήζει.
• Παχυσαρκία. Το υπερβολικό βάρος αυξάνει την πίεση στις φλέβες της λεκάνης και των ποδιών σας.
• Κάπνισμα. Το κάπνισμα επηρεάζει τόσο την πηκτικότητα όσο και την κυκλοφορία του αίματος, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο θρόμβωσης.
• Καρκίνος. Μερικές μορφές καρκίνου αυξάνουν ουσίες στο αίμα σας που προκαλούν θρόμβωση. Ορισμένες μορφές θεραπείας του καρκίνου αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο θρόμβωσης.
• Καρδιακή ανεπάρκεια. Η καρδιακή ανεπάρκεια αυξάνει τον κίνδυνο θρόμβωσης καθώς επιβραδύνει τη ροή του αίματος.
• Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου. Οι ασθένειες του εντέρου, όπως η νόσος του Crohn ή η ελκώδης κολίτιδα, αυξάνουν τον κίνδυνο της ΕΒΦΘ.
• Ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης ή πνευμονικής εμβολής. Εάν εσείς ή κάποιος στην οικογένειά σας είχατε ένα ή και τα δύο από αυτά, ενδέχεται να διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσετε ΕΒΦΘ.
• Ηλικία. Η ηλικία μεγαλύτερη των 60 ετών αυξάνει τον κίνδυνο θρόμβωσης, αν και μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία.
• Παραμονή σε καθιστή θέση για μεγάλες χρονικές περιόδους, όπως όταν ταξιδεύετε με αυτοκίνητο ή αεροπλάνο. Όταν τα πόδια σας παραμένουν ακίνητα για ώρες, οι μυς των κνημών σας δεν συστέλλονται, με αποτέλεσμα το αίμα να λιμνάζει στα πόδια.

Eπιπλοκές

Η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση έχει δύο σημαντικές επιπλοκές: την πνευμονική εμβολή και το μεταθρομβωτικό φλεβικό σύνδρομο.

Πνευμονική εμβολή

Πνευμονική εμβολή συμβαίνει όταν μία αρτηρία του πνεύμονα αποφράσσεται από έναν θρόμβο αίματος (έμβολο) που μεταφέρεται στον πνεύμονα από άλλο μέρος του σώματος, συνήθως από το πόδι.

Μια πνευμονική εμβολή μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή. Είναι σημαντικό να προσέχετε τα σημεία και τα συμπτώματα μιας πνευμονικής εμβολής και να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια εάν εμφανιστούν. Τα σημεία και τα συμπτώματα μιας πνευμονικής εμβολής περιλαμβάνουν:

• Ξαφνική δύσπνοια
• Πόνο στο στήθος ή δυσφορία που επιδεινώνεται όταν εισπνέεται βαθιά ή όταν βήχετε
• Αιμόπτυση, δηλαδή βήχα με αιμόφυρτα πτύελα (πτύελα με αίμα)
• Ταχυκαρδία

Μεταθρομβωτικό φλεβικό σύνδρομο

Μία συνηθισμένη επιπλοκή που μπορεί να εμφανιστεί μετά από εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση είναι το λεγόμενο μεταθρομβωτικό φλεβικό σύνδρομο. Μετά από μία εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, ο θρόμβος μπορεί να διαλυθεί, αφήνει όμως μία μόνιμη βλάβη στις βαλβίδες των φλεβών, με αποτέλεσμα την εμφάνιση φλεβικής ανεπάρκειας. Τα συμπτώματα του μεταθρομβωτικού φλεβικού συνδρόμου είναι:

• Οίδημα του σκέλους
• Πόνος
• Κυάνωση
• Φλεβικά έλκη, πληγές δηλαδή χαμηλά στις κνήμες

Πρόληψη

Τα μέτρα για την πρόληψη της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης περιλαμβάνουν:

• Αποφύγετε την παρατεταμένη ακινησία . Εάν έχετε υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση ή είστε σε κατάκλιση για άλλους λόγους, προσπαθήστε να κινητοποιηθείτε το συντομότερο δυνατό.
• Αν ταξιδεύετε σε μεγάλες αποστάσεις με το αυτοκίνητο, σταματήστε κάθε 1-2 ώρες και περπατήστε.
• Εάν βρίσκεστε σε αεροπλάνο, σηκωθείτε και περπατήστε περιστασιακά. Εάν δεν μπορείτε να το κάνετε αυτό, κάντε ασκήσεις με τα πόδια σας καθιστοί. Προσπαθήστε να σηκώσετε και να χαμηλώσετε τις φτέρνες κρατώντας τα δάχτυλα των ποδιών σας στο πάτωμα, και στη συνέχεια σηκώνετε τα δάχτυλα των ποδιών σας με τις φτέρνες σας στο πάτωμα.
• Κάντε αλλαγές στον τρόπο ζωής. Χάστε βάρος και κόψτε το κάπνισμα.
• Άσκηση. Η τακτική άσκηση μειώνει τον κίνδυνο θρόμβωσης, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για άτομα που κάθονται ή ταξιδεύουν συχνά.

Διάγνωση

• Το ιστορικό και η κλινική εξέταση θα θέσουν την υποψία μιας εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης, δεν μπορούν όμως να θέσουν τη διάγνωση με ακρίβεια, δεδομένου ότι υπάρχουν πολλές παθήσεις που προκαλούν παρόμοια συμπτώματα (οίδημα και πόνο στα πόδια) αλλά και επειδή μπορεί μία εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση να είναι τελείως ασυμπτωματική.
• Η κύρια εξέταση για τη διάγνωση μιας εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης είναι το έγχρωμο υπερηχογράφημα (Triplex) των φλεβών των κάτω άκρων. Πρόκειται για εξέταση εύκολη, γρήγορη, ανώδυνη, χωρίς κανέναν κίνδυνο και με εξαιρετική ακρίβεια.
• Εξέταση αίματος. Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι που αναπτύσσουν σοβαρή φλεβική θρόμβωση έχουν αυξημένο επίπεδο στο αίμα μιας ουσίας που ονομάζεται διμερές D (d-dimers). Επειδή όμως τα d-dimers μπορούν να αυξηθούν και σε πάρα πολλές άλλες καταστάσεις, η χρήση τους πρακτικά περιορίζεται στον αποκλεισμό της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης. Αν δηλαδή τα d-dimers είναι αυξημένα, ο ασθενής μπορεί να έχει εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, μπορεί όμως και όχι. Αντίθετα, αν τα d-dimers είναι χαμηλά, η διάγνωση της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης αποκλείεται.

Θεραπεία

Η θεραπεία της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης στοχεύει στην πρόληψη της επέκτασης της θρόμβωσης και την αποτροπή της πνευμονικής εμβολής. Οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:

• Αντιπηκτικά. Υπάρχουν σε ενέσιμη μορφή (για ενδοφλέβια ή υποδόρια χορήγηση) και σε χάπια. Δεν διαλύουν τους υπάρχοντες θρόμβους, αλλά αποτρέπουν την αύξηση των θρόμβων και μειώνουν τον κίνδυνο πνευμονικής εμβολής. Η θεραπεία διαρκεί τουλάχιστον 3 μήνες. Τα νεώτερα από του στόματος αντιπηκτικά δεν χρειάζονται εργαστηριακό έλεγχο, έχουν σταθερή δόση για όλους τους ασθενείς και δεν απαιτούν κάποιον περιορισμό στη διατροφή.
• Θρομβολυτικά. Τα φάρμακα αυτά διαλύουν τους υπάρχοντες θρόμβους, μπορεί όμως να προκαλέσουν σοβαρή αιμορραγία, και γι’ αυτό οι ενδείξεις χορήγησής τους είναι πολύ περιορισμένες.
• Ελαστικές κάλτσες. Οι ελαστικές κάλτσες χρησιμοποιούνται για τη μείωση του οιδήματος των ποδιών.